domingo, 28 de febrero de 2016

ENBRIOIA ETA FETUAREN GARAPENA


 

LEHENENGO  HIRUHILABETEA

1.    Hilabetea: Lehen hilabetean zehar hazkundea edonoiz baino arinena da. Enbrioia, zigotoa baino 10000 aldiz handiagoko tamainara heldu daiteke. Lehen hilabetearen amaieran 1-4 eta 1-2 bitarteko luzeera neurtzen du. Odola, bere zainengaitik eta arteria txikietatik dabil. Bihotzak, 65 taupada minutu bakoitzeko emoten ditu. Jada, garunaren, giltzurrunen eta gibelaren hasiera ikus ditzake. Gainera, zibor-hestea funtzionatzen du eta mikroskopikoki begiratuta, protuberentziak buruan ikustea posiblea da.
 


2.    Hilabetea: Bigarren hilabetearen amaierarantz enbrioia, proportziodun haurtxo baten moduan ikus daiteke. Burua gorputzaren erabateko luzeraren erdia da. Aurpegiko atalak argi eta garbi garatuta daude. Besoek, eskuak, hatzak eta erpuruak dituzte, eta hankek, balaun eta taloiak. Lehen hezur-zelulak 8 asteak inguru agertzen dira.


3.    Hilabetea: Organu-sistemak funtzionatzen ari dira eta horrela fetuak, arnasa hartu dezake, likido amniotikoa birikietara pasa eta azkenik, hura bota. Fetuak, hankak mugi ditzakez, ahora ireki, itxi eta irenstu. Babinskiren erreflexua, lehenengoko jarduera berezia dugu.


BIGARREN HIRUHILABETEA

4.    Hilabetea: Zibor-hestea, fetuaren luzeera berdina du. Amak, fetuaren ostikadak edo “pataleoa” sentitzeko kapaza da. Plazenta edo karena deitua guztiz garatuta dago.


5.    Hilabetea: Bertan, lo egiteko definitutako patroiak ditu. Amak, belarria, sabelean jartzerakoan, fetuaren bihotzaren taupadak entzuteko posiblea du. Baina, oraindik arnas sistema ez da guztiz egokia. Ilea hazten ari da.


6.    Hilabetea: Kuxin adiposoak ditu azal azpian. Bertan, prentzio erreflexua agertzen da, non, eskua tinko  heldu dezake. Fetoa entzuteko gai da.


HIRUGARREN HIRUHILABETEA

7.    Hilabetea: Erabat garatutako erreflexuak ditu orain. Bere hatz lodia txupa dezake. Ilea hazten jarraitzen ari da.



8.    Hilabetea: Hilabete honetan eta hurrengoan, koipe geruza bat garatzen da gorputz guztiaren azpian. Gainera, fetoa, biratzen hasten da, erditzeko posizioara heldu arte.


9.    Hilabetea: Azkenengo hilabetean, kuxinak adiposoak eratzen jarraitzen dute, organu-sistemek eraginkorki funtzionatzen dute eta bihotzaren erritmoa handitzen da. Fetoa, prest egon behar da erditzear dagoalako eta bertan, bihotzaren erritmo maila kontrolatzen da.